Bu yazı Dünya Gazetesi’nde 14 Temmuz 2017 tarihinde yayımlanmıştır.

Şöyle iş ilanları ile sık sık karşılaşırız:

– Mineral yağ içerikli ürün sektöründe en az 5 yıl tecrübeli ürün müdürü arıyoruz

– Lojistik sektöründe yönetici düzeyinde 3 çalışmış mali işler ve raporlama konularına hakim muhasebe yöneticisi arıyoruz

ve benzeri ilanlar…

Rekabetin arttığı, yetenekli adaylara ulaşımın çok rahat olduğu günümüz koşullarında aranan yalnızca akademik geçmiş ve yetenek değil. Bu ilanlarda kesinlikle aranan iki önemli konu daha var, biri mesleki tecrübe ikincisi bu mesleğin belli bir sektörde icra edilmiş olması. Bu konudaki talepler bazen o kadar abartılıyor ki işe alım uzmanı kişinin daha önce tam anlamıyla aynı işi yapmış olmasını bekliyor. Bu her ne kadar işe alım uzmanı tarafından motomot olarak algılanıp, çığırından çıkarılıyorsa da, işe alım şirketlerinin ya da işe alım uzmanlarının bu konuda diretmesi tabi ki büyük bir ortalama ile üst yönetimin talebinden kaynaklanıyor. Alt seviye pozisyonlar haricinde birçok durumda, tecrübe ve sektör deneyimi CV’lerde akademik geçmişten daha çok dikkat edilen bir özellik durumunda ülkemizde.

Ancak, tecrübe arayışı bazen çok yetenekli süper-starları bulmanızı engelleyebilir. Bazı kişilerde çok iyi bir akademik geçmişle buluşmuş tecrübe harmanlandığında organizasyonlar için çok büyük değerler yaratır ve paha biçilmez. Çünkü bu kişiler, bilgileriyle deneyimlerini birleştirmiş; gereğinde bunları değiştirmeyi, yeniden biçimlendirmeyi, silip tamamen tekrar yapmayı bilirler. Bazı kişiler ise yalnızca deneyerek ve kalıplaşmış bir şekilde öğrenirler. İşte tehlike burada başlar. Bu kişiler çimento gibi bir şekil alırlar. Bazı kişilere ise tecrübe, işlerin nasıl yapılamayacağını öğretir. Bu olguları bilerek hareket etmek ve şirket içinde bir karışım yaratmak gerekir.

Özellikle yaratıcı yetenekler gerektiren, hareketli ve enerjik olmanız gereken bir işiniz ve sektörünüz varsa neden yeni mezunları ya da bambaşka alanlarda farklı tecrübeleri olan kişileri denemiyorsunuz. Önümüzdeki 3 yılın Ulusal İstihdam Eylem planında da üzerinde durulduğu gibi genç işsizlerimize yol açmamız için aşağıdaki argümanlar şirketiniz geleceği için zihin açıcı olabilir:

– Yeni mezun kişiler doğal olarak daha az ücretle işe alınacağından daha az maliyet unsuru yaratacaklardır.

– Enerjileri çoktur, birçok kez deneyimli kişilerin parmağını bile kıpırdatmadığı konularda risk almaya ve deneyimlemeye çok daha fazla niyetli olacakları için, döktükleri olsa da dökmedikleri bardaklarla fark yaratırlar

– Organizasyona daha önce öğrenilmemiş yepyeni bir gözle bakacaklarından yeni fikir ve iş yapış biçimleri yaratabilirler

– Sıfır tecrübeli kişiler, eski personelin iş yapış biçimlerini sorgulayarak, onların kendilerine eleştirel gözle bakmalarını sağlayabilir ve şirkette bir hareket yaratır.

– Kendilerini ispat etmek ve kabul ettirmek için daha fazla çalışacaklardır.

Deneyimin değeri tabi ki tartışılmaz, şirketin içinde yetişmiş kişilerin kazanmış olduğu deneyim ise şirket devamlılığı ve sürdürülebilirliği açısından son derece önemli bir konu. Ama gençlerimize şans vermek ve onlardan öğrenmeye hazır olmamız gerekiyor.

Deneyimli adaylar neden tercih ediliyor?

İşe alınan yönetici ya da çalışanın deneyimli olması;

– İşe alınan kişinin şirkete oryantasyonunun çok hızlı olması

– Sektörü ve sektördeki ilişkileri iyi bildiğinden yanılma ihtimalinin düşük olması

– İşin diğer bir tarafında, her sektörün kendi içinde oluşmuş bir networkü olduğundan bu kişinin karakteri yada işinin sonuçlarının da sektör içinde biliniyor olması

– Rakipten ya da sektör liderinden know-how transferi

Her bir neden iş hayatında önemli ve şirketin başarısı ve devamı için önemli noktalardır. Ancak bazı durumlarda tecrübe olumsuz yönde işler

– Özellikle alt uzman pozisyonlarında yalan yanlış öğrenilmiş ve en kötüsü doğru sanılan bilgiler yeni şirketi zora sokar. Bu durumda eski bilgilerin unutulup yenilerin öğrenilmesi zaman alır ki eski bilgilerin yanlış olduğunun kabul edilmesi oldukça zor ve bazı durumlarda imkansızdır.

– Daha üst pozisyonlarda ise ben zaten bu konuda bilinmesi gereken her şeyi biliyorum yaklaşımı mevcuttur ki, önlenmezse şirketiniz için en tehlike çanlarının çalmaya başladığı noktadır bu.

– Tecrübeli kişiler belli dönemlerde fiks olmuşlardır, yeni yöntemleri denemezler, yeni iş yapış biçimlerine sıcak bakmazlar.

– Sizler bir KOBİ iseniz sektör lideri firmadan büyük umutlarla transfer ettiğiniz yönetici, çevresindeki büyük organizasyonda elde ettiği alışkanlıklar ve desteklerle sizin bünyenize çok yağlı bir yemek tadı bırakabilir ve çabuk davranmazsanız bünyenizi bozabilir.